Podnośniki samochodowe. (cz. III)
Rozwiązania konstrukcyjne podnośników.
Wszystkie stosowane obecnie w warsztatach samochodowych konstrukcje podnośników, ze względu na rodzaj zastosowanej siły unoszącej dzielą się na:
- ręczne,
- zmechanizowane.
Podnośniki z napędem ręcznym stosowane są jednak wyłącznie do unoszenia tylko części pojazdu (jednego koła, jednej osi lub jednej strony pojazdu). Podnośniki z napędem mechanicznym w zdecydowanej większości wykorzystywane są do unoszenia całego pojazdu.
Podnośniki z napędem mechanicznym dzieli się ze względu na sposób przeniesienia napędu na:
- elektromechaniczne:
-
z pionowymi śrubami podnoszącymi, współpracującymi z podestami lub wysięgnikami ramieniowymi,
-
z śrubami o zmiennym ustawieniu, współpracującymi z nożycową konstrukcją nośną,
-
z cięgnami linowymi nawijanymi na kołowroty,
- elektrohydrauliczne i elektropneumatyczne:
-
z pionowymi kolumnami z siłownikami, współpracującymi z podstawami najazdowymi, podporami płytowymi lub wysięgnikami ramieniowymi,
-
z siłownikami o zmiennym ustawieniu, współpracującymi z nożycową konstrukcją nośną,
-
z cięgnami linowymi lub łańcuchowymi, łączącymi podnoszony element z ruchomym ramieniem podnoszącym.
W podnośnikach elektromechanicznych stosowana jest zasada działania maszyn prostych: dźwigni w postaci kół zębatych i kołowrotów oraz równi pochyłych w postaci mechanizmów śrubowych. W konstrukcjach tego typu wykorzystuje się zjawisko zwielokrotnienia siły kosztem drogi, na której ona działa, przy zachowaniu niezmiennej wartości wykonywanej pracy. Podnośniki warsztatowe z napędem elektromechanicznym napędzane są silnikami elektrycznymi. Unoszenie następuje najczęściej dzięki wykorzystaniu pionowych mechanizmów śrubowych. Innym sposobem unoszenia pojazdu w podnośnikach elektromechanicznych stosowanych w warsztatach samochodowych jest wykorzystanie mechanizmów łańcuchowych lub liniowych.
Zasada działania podnośników elektrohydraulicznych opiera się na prawie fizycznym, zgodnie z którym ciśnienie cieczy jest jednakowe w całej swej objętości, dzięki czemu siła przyłożona do małego tłoka pompy elektrohydraulicznej powoduje wzrost ciśnienia cieczy w całym układzie, co powoduje, że działając na powierzchnię tłoka siłownika, unosi go z siłą o tyle razy większą, ile razy powierzchnia tłoka siłownika jest większa od powierzchni tłoka pompy hydraulicznej. Podnośniki warsztatowe z napędem elektrohydraulicznym mogą posiadać siłowniki hydrauliczne z pojedynczymi lub wieloczłonowymi tłokami. Ciśnienie płynu (oleju) hydraulicznego wytwarzane jest przez pompę elektryczną z odpowiednimi zaworami sterującymi.
Podnośniki elektropneumatyczne działają na podobnej zasadzie co konstrukcje elektrohydrauliczne, z tą jednak różnicą, że zamiast płynu hydraulicznego (cieczy), czynnikiem roboczym jest gaz (sprężone powietrze). Zamiast pompy hydraulicznej do wytworzenia ciśnienia gazu wykorzystywana jest sprężarka pneumatyczna. Właściwe ciśnienie gazu uzyskiwane jest dzięki wykorzystaniu odpowiedniego sterowania elektrycznego.
Ze względu na konstrukcję nośną wszystkie podnośniki warsztatowe z napędem mechanicznym podzielić można na:
- kolumnowe,
- nożycowe,
- słupowe.
Podnośniki kolumnowe mogą mieć jedną, dwie lub cztery kolumny. Tego typu konstrukcja podnośnika może mieć napęd elektromechaniczny (śrubowy lub łańcuchowy) lub stosowany obecnie najczęściej elektrohydrauliczny (siłownikowy). Podnośniki kolumnowe mogą posiadać jeden wspólny napęd (silnik)sterujący pracą wszystkich kolumn lub kilka niezależnych napędów, sterujących pracą każdej z kolumn z osobna. Podnoszenie i opuszczanie sterowane jest z zastosowaniem układów elektronicznych zapewniających pełną synchronizacją pracy poszczególnych kolumn. Podnośniki jedno i dwukolumnowe posiadają dwie pary regulowanych przegubowo wsporników ramieniowych unoszących pojazd. Podnośniki czterokolumnowe posiadają zamiast ramion unoszących, specjalne płyty najazdowe na które pojazd najeżdża kołami.
Podnośniki nożycowe mają najczęściej napęd elektrohydrauliczny. Unoszenie pojazdu w tego typu konstrukcjach realizowane jest za pomocą siłowników hydraulicznych rozkładających konstrukcję „nożycową”. W konstrukcjach nożycowych podnośników wyróżnić można wersję typowo obsługowe (podprogowe) oraz diagnostyczne (najazdowe).
Podnośnik nożycowy obsługowy unosi obsługiwany pojazd za progi, przy użyciu specjalnych podkładek gumowych. Tego typu podnośniki posiadają najczęściej konstrukcję opartą na bazie podwójnych nożyc, co uwarunkowane jest stosunkowo krótkimi płytami unoszącymi. Podnośniki nożycowe najazdowe mają z kolei konstrukcję jednonożycową. Tego typu rozwiązanie możliwe jest w związku z wystarczającą długością unoszonych przez konstrukcję podnośnika płyt najazdowych. Podnośniki nożycowe montowane są zarówno na posadzce, jak również i w specjalnie przygotowanych pod daną konstrukcję podnośnika zagłębieniach. Wówczas górna płaszczyzna płyt najazdowych podnośnika w położeniu spoczynkowym (po opuszczeniu) pokrywa się z płaszczyzną posadzki pomieszczenia warsztatowego.
Inną, dotychczas zdecydowanie mniej popularną w warsztatach samochodowych grupą konstrukcyjną podnośników są wersje słupowe, zwane również stemplowymi, kasetowymi lub teleskopowymi. Posiadają konstrukcję z siłownikami zagłębionymi w posadzce warsztatu. To rozwiązanie umożliwia optymalne wykorzystanie powierzchni warsztatowej, dzięki ukryciu całego mechanizmu unoszącego w podłożu. Ta grupa konstrukcyjna podnośników może być wyposażona w różnego rodzaju ramiona unoszące lub pomosty najazdowe, które umożliwiają unoszenie pojazdów, wykorzystując różne sposoby podparcia. Niedogodnością przy zastosowaniu tego typu konstrukcji podnośnika jest konieczność zamontowania całego mechanizmu unoszącego w posadzce, co wiąże się ze znacznym zakresem prac przy przygotowaniu i uruchomieniu podnośnika.
Podnośniki te mogą występować w wersji:
- jednosłupowej – z jednym tłokiem i czterema ramionami zamocowanymi na jego końcu. Podparcie unoszonego pojazdu realizowane jest w czterech punktach na końcu ramion;
- dwusłupowej – z dwoma tłokami i czterema ramionami (po dwa na każdy tłok). Przy tym rozwiązaniu konstrukcyjnym możliwe jest unoszenie pojazdów o zwiększonym rozstawie osi lub z nietypowo umieszczonymi punktami podparcia;
- dwusłupowej z najazdami - w której pojazd unoszony jest na kołach osadzonych na płytach najazdowych;
- dwusłupowej z płytami unoszącymi – w której podparcie pojazdu realizowane jest za progi z użyciem podkładek gumowych.
Każda z wersji konstrukcyjnych podnośników samochodowych posiada swoje wady i zalety. Dlatego też niezmiernie ważne jest dostosowanie konkretnej wersji podnośnika do zakresu prowadzonych w warsztacie prac obsługowych i naprawczych oraz posiadanych warunków lokalowych.