Podnośniki przy obsłudze pojazdów samochodowych.
Serwis, diagnostyka oraz naprawa pojazdów samochodowych i związana z tymi czynnościami specyfika prowadzonych prac wymaga konieczności zapewnienia odpowiedniego stanowiska obsługowego, gwarantującego obsługującym je pracownikom, minimum niezbędnej, a zarazem w pełni bezpiecznej przestrzeni roboczej po bokach pojazdu, ale również i od spodu, zwłaszcza przy pracach związanych z podwoziem.
W przeszłości, do spełnienia tych wymagań służył kanał rewizyjny, umieszczony w posadzce stanowiska. Jest on wykorzystywany również obecnie, choć już zdecydowanie rzadziej, głównie ze względu na coraz łatwiejszy dostęp do różnego rodzaju podnośników warsztatowych dostępnych w znacznie lepszych niż w przeszłości cenach.
Kanał jest najprostszym rozwiązaniem konstrukcyjnym stanowiska obsługowego, dzięki któremu zapewnione są warunki gwarantujące wystarczającą przestrzeń i dostęp do elementów pod pojazdem, przede wszystkim w trakcie prac związanych z obsługą podzespołów i elementów podwozia. Wadą stosowania kanału jest stałość jego wymiarów, związanych z minimalnym i maksymalnym rozstawem kół oraz prześwitem obsługiwanych pojazdów. Ponadto nie zapewnia on ergonomicznych warunków pracy, wynikających z różnego wzrostu pracowników. Zaletą jego stosowania jest z kolei brak czynności związanych z okresową obsługą, konserwacją i kontrolą stanu technicznego i wynikającym z niego zdecydowanie niższym poziomem kosztów utrzymania stanowiska w pełnej sprawności technicznej.
Obecnie jednak, profesjonalnie działające serwisy samochodowe w znacznej większości wyposażone są zamiast kanału w różnego rodzaju podnośniki, dające możliwość wykonywania różnych prac obsługowych i naprawczych na uniesionym pojeździe. Konstrukcja każdego typu podnośnika musi zapewnić obsługującemu uniesiony na nim pojazd niezbędnej i w pełni bezpiecznej przestrzeni roboczej w zależności od aktualnych potrzeb i wykonywanych w danej chwili prac.
Niezmiernie ważne jest, więc, aby rodzaj zastosowanego w warsztacie podnośnika dobrany i dostosowany był do konkretnych potrzeb i do zakresu wykonywanych w nim usług. Ogromną przewagą podnośników nad stanowiskiem kanałowym jest możliwość płynnej regulacji wysokości unoszenia pojazdu, gwarantującej zapewnienie najbardziej optymalnych (ergonomicznych) warunków pracy. Ponadto zaletą stosowania podnośnika przy obsłudze pojazdów jest fakt możliwości (z wyjątkiem zwykłych konstrukcji najazdowych) wykonywania czynności obsługowo-naprawczych przy podwoziach pojazdu w warunkach zwolnionego zawieszenia i kół.
Obecnie przy tworzeniu warsztatu pozostaje realny wybór, nie pomiędzy kanałem, a podnośnikiem, lecz pomiędzy wyborem konkretnej konstrukcji i wersji podnośnika. Kryteria wyboru rodzaju i konstrukcji podnośnika oparte powinny być na konkretnych potrzebach i możliwościach zastosowania, czyli na rodzaju wykonywanych czynności obsługowych oraz możliwościach finansowych warsztatu. Ogromny wpływ na ocenę przydatności danego rodzaju podnośnika mają następujące czynniki:
- przeznaczenie,
- poziom zaawansowania technologicznego,
- trwałość,
- bezpieczeństwo,
- niezawodność.
Wybór konkretnego rozwiązania konstrukcyjnego podnośnika uzależniony jest i dostosowany musi być do przeznaczenia zastosowanego podnośnika. Inne wymagania będą przy tworzeniu stanowiska obsługowego przy serwisie ogumienia, a zupełnie odmienne przy pomiarze i kontroli parametrów geometrii ustawienia kół i osi pojazdów. Wygoda i komfort obsługi pojazdów podczas wykonywania specyficznych czynności dla określonych prac, związana jest ściśle z przeznaczeniem podnośnika, wynikającym z wygodą obsługi, czyli swobodnym wykonywaniem konkretnych czynności przewidzianych w procesie technologicznym przy obsłudze i naprawie.
Przy tworzeniu stanowiska obsługowego w warsztacie samochodowym z wykorzystaniem podnośnika, bardzo istotnym kryterium doboru konkretnej wersji konstrukcyjnej podnośnika jest jego uniwersalność, zwłaszcza w przypadku organizacji małych warsztatów jedno lub dwustanowiskowych. Spełnienie tych wymagań jest bardzo trudne do uzyskania przy szerokim zakresie świadczonych usług. Wybór odpowiedniego rodzaju podnośnika musi być rozpatrywany w sposób bardzo zindywidualizowany i dostosowany do warunków lokalowych, wymagań konkretnego stanowiska obsługowego, wykonywanych usług i dostępnych środków finansowych.
Dostępne obecnie na rynku konstrukcje podnośników podzielić można na kilka podstawowych grup:
- płytowe,
- słupowe,
- kolumnowe,
- nożycowe.
Rozwiązania konstrukcyjne płytowe są podnośnikami niskiego podnoszenia pojazdu, zwykle do około 1 m wysokości. Ogromną zaletą tej wersji jest brak konieczności montażu ich do podłoża. Umieszczane są one zwykle na kółkach, umożliwiających wsunięcie go pod podwozie pojazdu. Dzięki tej konstrukcji, możliwe jest ich dowolne sytuowanie, zgodne z aktualnymi potrzebami w warsztacie. Konstrukcje te wytwarzane są zwykle w wersji pneumatycznej (czynnikiem roboczym jest sprężone powietrze). Zasada działania podnośnika płytowego oparta jest na wykorzystaniu specjalnego miecha (poduszki) wykonanej ze zbrojonej gumy z umieszczonym po środku teleskopowym stabilizatorem. Obsługiwany pojazd unoszony jest przez płytę nośną podnośnika. Uniesienie pojazdu realizowane jest poprzez napełnianie miecha sprężonym powietrzem. Ta konstrukcja podnośników umożliwia jednak uniesienie pojazdu wyłącznie na niewielką wysokość, wystarczającą jednak w zupełności do obsługi wszystkich kół jednocześnie. Tego typu podnośniki wykorzystywane są przede wszystkim przy obsłudze ogumienia, układu hamulcowego oraz regulacji geometrii ustawienia kół.
Kolejną grupę konstrukcyjną podnośników wykorzystywanych w warsztatach samochodowych do unoszenia pojazdów samochodowych są wersje słupowe. Ich konstrukcja oparta jest na wielocylindrowych hydraulicznych siłownikach zagłębionych w posadzce warsztatu. Przybierają one postać jedno, dwu lub czterosłupowych. Konstrukcja ta gwarantuje optymalne wykorzystanie całej powierzchni warsztatowej, właśnie dzięki ukryciu całego mechanizmu unoszącego w podłodze.
Podnośniki słupowe wyposażone są w różnego rodzaju ramiona unoszące oraz pomosty najazdowe, umożliwiające podnoszenie pojazdu z wykorzystaniem różnych punktów podparcia. Te wersje podnośników sprawdzają się w praktyce przy wszelkich pracach związanych z obsługą pojazdów bez względu na specjalizację usług. Wadą jest wysoka cena oraz konieczność montażu w posadzce całego mechanizmu unoszącego.
Zdecydowanie najbardziej popularną konstrukcją podnośników samochodowych są wersje kolumnowe. Występują one, jako rozwiązania jedno lub wielokolumnowe (z parzystą liczbą kolumn, dwu lub czterokolumnowe). Obecnie stosowane są niemal wyłącznie podnośniki kolumnowe z napędem elektrohydraulicznym (siłownikowym). Poza podnośnikami czterokolumnowymi (posiadającymi płyty najazdowe) wszystkie pozostałe wersje podnośników kolumnowych unoszą pojazd oparty na parze regulowanych przegubowo wspornikach ramieniowych dla każdej kolumny. Podnośniki kolumnowe, dzięki niewielkiej powierzchni ramion nośnych zapewniają swobodny dostęp do każdego miejsca podwozia pojazdu. Konstrukcje podnośników kolumnowych sprawdzają się w praktyce przy wykonywaniu czynności związanych z obsługą ogumienia, układu hamulcowego, a w przypadku podnośników czterokolumnowych diagnostycznych również przy pomiarze i regulacji geometrii ustawienia kół.
Kolejną grupą samochodowych podnośników warsztatowych stanowią konstrukcje nożycowe, posiadające napęd elektrohydrauliczny. Wersje nożycowe podnośników w zależności od potrzeb i rodzaju konstrukcji wyposażone mogą być w płyty nośne podprogowe lub płyty najazdowe, unoszące pojazd stojący na kołach.