Bezpieczeństwo pracy przy podnośnikach.
Zadaniem warsztatowych podnośników samochodowych jest zapewnienie odpowiedniego komfortu pracy przy obsłudze pojazdów samochodowych, a także zagwarantowanie obsługującym je pracownikom należytego bezpieczeństwa pracy. Wszystkie konstrukcje dźwigników samochodowych dopuszczone do eksploatacji zapewnić muszą szeregiem zastosowanych w nich zabezpieczeń wystarczający poziom bezpieczeństwa obsługi. Gwarancją bezpieczeństwa pracy w trakcie eksploatacji podnośników samochodowych jest z kolei przestrzeganie ustalonych przepisami terminów przeglądów serwisowych i wykonywanie ewentualnych napraw przez osoby do tego uprawnione.
W trakcie użytkowania w warsztatach samochodowych podnośników, pracownicy muszą mieć świadomość, że poza wymogami bezpieczeństwa i niezbędnymi zabezpieczeniami narzuconymi przez konstruktorów, również po stronie użytkowników je eksploatujących leży odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy przy nich. Najistotniejszymi zasadami bezpiecznej pracy przy podnośnikach samochodowych są:
- przestrzeganie ogólnych zasad BHP,
- dopuszczenie do ich obsługi wyłącznie pracowników do tego uprawnionych i odpowiednio przeszkolonych,
- unoszenie wyłącznie pojazdów o wadze zgodnej z nominalną nośnością podnośnika,
- przestrzeganie zasad prawidłowego ustawienia pojazdu na wysięgnikach lub najazdach,
- zapewnienie wolnej przestrzeni nad oraz pod podnośnikiem, a także nad samochodem w trakcie unoszenia,
- przestrzeganie zakazu dokonywania jakichkolwiek zmian w układzie elektrycznym, hydraulicznym lub pneumatycznym przez osoby bez wymaganych kwalifikacji.
- okresowe, a zarazem regularne sprawdzanie stopnia zużycia elementów współpracujących np. lin i elementów nośnych, czy szczelności i skuteczności działania układu hydraulicznego w podnośnikach z tego typu napędem,
- regularne przestrzeganie terminów przeglądów i konserwacji.
Warunkiem bezpiecznej pracy i posługiwania się podnośnikiem samochodowym jest posiadanie odpowiedniej jego obsługi i eksploatacji, która powinna zawierać:
- wymagania dotyczące bezpieczeństwa eksploatacji w zależności od jego przeznaczenia i warunków pracy,
- informacje dotyczące wymaganych kwalifikacji i uprawnień osób zajmujących się obsługą i konserwacją,
- opis budowy, działania i regulacji mechanizmów napędowych oraz ich zespołów i elementów wyposażenia mechanicznego, elektrycznego, hydraulicznego lub pneumatycznego,
- opis budowy, działania i regulacji urządzeń zabezpieczających,
- w zakresie obsługi: opis działania urządzeń sterowniczych i sygnalizacyjnych, wskazań przyrządów pomiarowo-kontrolnych wraz z rysunkami rozmieszczenia tych urządzeń i przyrządów, sposób i zasady sterowania oraz obowiązki operatora i jego czynności przed, w czasie i po zakończeniu pracy,
- w zakresie konserwacji: zasady wykonywania czynności konserwacyjnych z podaniem rodzajów i terminów przeprowadzanych przeglądów oraz czynności wykonywane przez konserwatora, należące do zakresu jego obowiązków,
- instrukcję smarowania, zawierającą określenie miejsc – punktów smarowania, rodzajów stosowanych środków używanych do smarowania, w szczególności olejów, smarów oraz okresów smarowania,
- wykaz usterek lub nieprawidłowości mogących występować w trakcie eksploatacji podnośnika wraz z przyczynami ich powstawania i sposobami ich usunięcia,
- terminy planowanych przeglądów technicznych, określone na podstawie czasu efektywnej pracy, z podaniem zakresu czynności przeglądu i wykazu części i podzespołów podlegających wymianie po danym czasie eksploatacji podnośnika,
- zasady, jakie powinny być przestrzegane podczas naprawy, a w szczególności kolejność przy demontażu, tolerancje montażowe, wartości momentów dokręcania oraz sposoby sprawdzania skuteczności przeprowadzenia naprawy z podaniem zakresu prób i badań.
Samochodowe podnośniki warsztatowe mogą być użytkowane wyłącznie na podstawie decyzji zezwalającej na ich eksploatację, wydanej przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Warunkiem koniecznym do wydania takiej decyzji jest przeprowadzenie badań odbiorczych podnośnika w warunkach gotowości do pracy, czyli po jego zainstalowaniu. Są one konieczne również w przypadku zmiany miejsca zainstalowania podnośnika w związku z demontażem i ponownym montażem oraz po przeprowadzonej naprawie, przebudowie lub modernizacji podnośnika.
Wszystkie eksploatowane podnośniki samochodowe podlegają badaniom technicznym wykonywanym przez organy dozoru technicznego. Z punktu widzenia użytkownika podnośnika wyróżnić można następujące rodzaje badań technicznych:
- badanie odbiorcze – przed wydaniem decyzji na eksploatację,
- badanie okresowe – polegające na wykonaniu czynności w toku eksploatacji dźwignika objętego dozorem pełnym,
- badania doraźne – polegające na wykonywaniu czynności wynikających z doraźnych potrzeb (eksploatacyjne, powypadkowe i kontrolne).
Badania podnośnika powinny być wykonywane w obecności eksploatującego lub jego przedstawiciela oraz uprawnionego konserwatora i obsługującego podnośnik. Warsztat zgłaszający do badania podnośnik powinien zapewnić bezpieczne warunki pracy oraz oprzyrządowanie do przeprowadzenia badań.
Badania techniczne obejmujące próby techniczne odpowiednie dla danego typu podnośnika oraz zastosowanych w nim rozwiązań konstrukcyjnych i przeznaczenia polegają na sprawdzeniu:
- działania urządzeń sterowniczych i ograniczników ruchów roboczych,
- układów cięgnowych i ich zamocowań,
- działania mechanizmów i prędkości ruchów roboczych,
- działania urządzeń zabezpieczających.
Oprócz tych badań zawsze wykonywane są próby z obciążeniem kontrolnym:
- statyczną z obciążeniem wynoszącym 125% udźwigu nominalnego,
- dynamiczną, wykonywaną z obciążeniem równym 110% udźwigu nominalnego,
- szczelności układów hydraulicznych i pneumatycznych z obciążeniem 110% udźwigu nominalnego.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy przy podnośniku wymagana jest jego właściwa konserwacja. Konserwator podnośnika powinien posiadać niezbędną wiedzę teoretyczną i praktyczną w zakresie wykonywanych czynności, potwierdzoną posiadaniem zaświadczenia kwalifikacyjnego, wydanego przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego.
Przy wykonywaniu czynności związanych z konserwacją podnośnika należy: - przestrzegać instrukcji eksploatacji,
- dokonywać przeglądów urządzeń technicznych w terminach i zakresie określonym w instrukcji eksploatacji,
- usuwać na bieżąco usterki i nieprawidłowości w działaniu urządzeń technicznych,
- sprawdzać, co najmniej raz w roku stan konstrukcji nośnej, w szczególności połączeń spawanych, nitowanych i rozłącznych,
- odnotowywać z aktualną datą i potwierdzać podpisem w dzienniku konserwacji wyniki przeglądów i wykonywanych czynności,
- bezzwłocznie powiadamiać eksploatującego podnośnik o usterkach, które spowodowały konieczność wyłączenia podnośnika z eksploatacji i dokonywać odpowiedniego wpisu do dziennika konserwacji.