Podnośniki samochodowe. (cz. V)
Prowadzenie prac obsługowo-naprawczych w warsztacie wymusza zapewnienie organizacji pracy i stanowiska roboczego, gwarantującego swobodny dostęp do elementów podwozia z wykorzystaniem podnośnika. Istnieje jednak pewien zakres czynności serwisowo-naprawczych , dla którego niezbędne jest zapewnienie unoszenia pojazdu na określoną wysokość bez zwolnionego zawieszenia, czyli po prostu samochodu stojącego na kołach. Dotyczy to, przede wszystkim operacji serwisowych związanych ze sprawdzeniem stanu technicznego całych podzespołów i poszczególnych elementów podwozia pojazdu wraz z układem zawieszenia i układem kierowniczym, czyli tzw. czynności diagnostycznych.
Wykonywanie tego typu zabiegów diagnostycznych możliwe jest wyłącznie przy wykorzystaniu podnośnika najazdowego posiadającego unoszone jednocześnie dwie płyty najazdowe, na które wjeżdża obsługiwany pojazd. Tego typu konstrukcja podnośnika może być wykorzystywana również przy przeprowadzaniu bieżącej obsługi serwisowej i napraw. Poprzez zastosowanie płyt najazdowych pojazd może być uniesiony w pozycji, w której punktami podparcia są koła, co jest warunkiem przeprowadzenia niektórych czynności diagnostycznych. W przypadku niektórych konstrukcji podnośników najazdowych wykorzystujących wbudowane dodatkowe podnośniki podprogowe między-kołowe (do uniesienia jednej osi) lub międzyosiowe (do uniesienia całego pojazdu) możliwe jest również wykonywanie prac obsługowo-naprawczych przy zawieszeniu pojazdu w stanie odprężonym.
Umożliwiają one dodatkowe uniesienie pojazdu o kolejne kilkadziesiąt centymetrów ponad płyty najazdowe. W przypadku dodatkowych dźwigników podprogowych (między-kołowych) stosowanych w podnośnikach najazdowych mają one możliwość wzdłużnego przemieszczania na płytach najazdowych podnośnika głównego z wykorzystaniem odpowiednich prowadnic i z zastosowaniem specjalnych rolek. Dźwigniki osi, czyli między-kołowe umożliwiają uniesienie wyłącznie jednej osi pojazdu. Zastosowanie dźwignika międzyosiowego umożliwia natomiast uniesienie dodatkowo całego pojazdu nad płyty najazdowe podnośnika, co umożliwia zwolnienie całego zawieszenia pojazdu jednocześnie. Dźwigniki międzyosiowe wykonywane są najczęściej w formie pary nożyc wysuwanych z płyt najazdowych podnośnika głównego. Zastosowanie w podnośnikach najazdowych, dodatkowych dźwigników wewnętrznych, umożliwia wykonywanie większości prac obsługowo-naprawczych, a zwłaszcza tych, które wymagają swobodnego dostępu do pojazdu i to zarówno w sytuacji, gdy pojazd stoi na kołach, jak również i wówczas, gdy są one uniesione.
Najbardziej rozpowszechnioną i najczęściej wykorzystywaną w warsztatach grupę podnośników najazdowych stanowią konstrukcje czterokolumnowe. Rozstaw kolumn nośnych podnośników czterokolumnowych zapewnia możliwość unoszenia na nich niemal wszystkich typów pojazdów samochodowych. Konstrukcja tej grupy podnośników zapewnia, bowiem możliwość przesuwu jednej z płyt najazdowych w celu dostosowania szerokości rozstawu płyt najazdowych do aktualnych potrzeb szerokości rozstawu obsługiwanego pojazdu i jego rozstawu kół.
Rozbudowaną konstrukcją najazdowych podnośników czterokolumnowych są wersje tzw. diagnostyczne, wyposażone w obrotnice pod koła przedniej osi oraz płyty rozprężne pod koła tylnej osi.
Wśród eksploatowanych w warsztatach samochodowych konstrukcji podnośników czterokolumnowych wyróżnić można wersje z napędem elektromechanicznym (czyli tzw. śrubowe) oraz znacznie bardziej popularne obecnie i użytkowane coraz powszechniej wersje z napędem elektrohydraulicznym (siłownikowe).
W wersji podnośnika czterokolumnowego elektromechanicznego wykorzystywana jest zasada działania maszyn prostych w postaci równi pochyłej, którą jest element śrubowy, unoszenie płyt najazdowych z obsługiwanym pojazdem realizowane jest poprzez zmianę ruchu obrotowego na wzdłużny (pionowy) z wykorzystaniem poruszającej się ruchem postępowo-obrotowym śruby względem nieruchomej nakrętki. Wykorzystywane jest przy tego typu rozwiązaniu konstrukcyjnym zjawisko zwielokrotnienia siły kosztem drogi, na której działa przy zachowaniu niezmiennej wartości wykonywanej pracy.
Jeszcze w niedalekiej przeszłości było to jedyne rozwiązanie konstrukcyjne tej grupy dźwigników samochodowych. Ze względu jednak na głośność działania oraz konieczność wykonywania regularnych zabiegów kontrolnych i konserwacyjnych zużywających się dość szybko współpracujących bezpośrednio ze sobą elementów przekładni (śruby i nakrętki) konstrukcje te są obecnie skutecznie wypierane przez rozwiązania z napędem elektrohydraulicznym.
W podnośnikach czterokolumnowych z napędem elektrohydraulicznym jeden siłownik hydrauliczny zasilany jest ciśnieniem płynu hydraulicznego, uzyskiwanym z elektrycznej pompy z odpowiednimi zaworami sterującymi. W tego typu konstrukcjach wykorzystywana jest zasada działania prawa fizycznego, zgodnie, z którym siła przyłożona do małego tłoka hydraulicznego pompy powoduje wzrost ciśnienia cieczy w całym układzie. Ciśnienie, działając na dużą powierzchnię tłoka siłownika wysuwa go z siłą o tyle razy zwielokrotnioną, ile razy większa jest powierzchnia tłoka siłownika od powierzchni tłoka pompy hydraulicznej.
Ta konstrukcja podnośników czterokolumnowych jest znacznie trwalsza i nie wymaga przede wszystkim przeprowadzania tak częstych okresowych czynności regulacyjnych, tak jak przy napędzie elektromechanicznym. Ponadto podnośniki elektrohydrauliczne charakteryzują się większą szybkością unoszenia oraz cichszą pracą. W napędach konstrukcji elektrohydraulicznych wykorzystuje się ponadto system hydraulicznego zabezpieczenia przeciw przeciążeniowego, dzięki któremu nie możliwe jest fizyczne przeciążenie podnośnika. System ten po przekroczeniu dopuszczalnego obciążenia konstrukcji podnośnika otwiera zawory przeciw przeciążeniowe, blokujące system hydrauliczny i uniemożliwia dalsze unoszenie.
System unoszenia w podnośnikach czterokolumnowych z napędem elektrohydraulicznym oparty jest na siłowniku hydraulicznym umieszczonym pod jedną z płyt najazdowych i zespole lin stalowych, naciąganych przez siłownik na specjalnych krążkach umieszczonych w kolumnach pionowych. W konstrukcjach podnośników czterokolumnowych dzięki rozstawionym dość daleko kolumnom o dużym rozstawie wewnętrznym możliwa jest obsługa niemal wszystkich typów pojazdów. Dzięki możliwości przesunięcia jednej z płyt najazdowych możliwa jest obsługa pojazdów o dużym rozstawie kół, poprzez dostosowanie jej położenia do bieżących wymiarów pojazdu.
Konstrukcje podnośników czterokolumnowych, dzięki rozkładowi nacisków w czterech punktach same w sobie zapewniają już pewną stabilność i nie wymagają tak mocno zaostrzonych przepisami zabiegów z dostosowaniem podłoża w postaci specjalnych fundamentów i przygotowaniem posadzki, jak podnośniki dwukolumnowe.